Een sterke pedagogische basis en een gezond pedagogisch klimaat 

In de leefwerelden van  de jeugdigen en gezinnen: familie, buurt, opvang/school, vrijetijdsbesteding, online wereld.

Aangesloten lectoren

Aangesloten onderzoekers

Dorien Graas

Lectoraat Jeugd | Hogeschool Windesheim

Lectoraat Jeugd | Hogeschool Utrecht

Marije Kesselring

Lectoraat Jeugd | Hogeschool Utrecht

Rogier Kattenberg

Lectoraat Jeugd | Hogeschool Windesheim

Thema bijeenkomst: Verleden, heden en toekomst van de pedagogische basis

Op de ochtend van 26 juni verkenden Marije Kesselring en Rogier Kattenberg samen met deelnemers uit praktijk, beleid, onderzoek en opleidingen de wortels, de huidige betekenis en de toekomst van het begrip pedagogische basis. De bijeenkomst vond plaats in het kader van het lectorenplatform Jeugd en Gezin en bood ruimte voor reflectie, verdieping en uitwisseling.

De pedagogische basis, een begrip dat in 2008 werd geïntroduceerd door Micha de Winter als ‘pedagogische civil society’, heeft sindsdien een prominente plek verworven in beleid, praktijk en onderzoek. Tijdens de bijeenkomst stond de vraag centraal hoe dit concept zich heeft ontwikkeld, hoe het anno 2025 wordt begrepen en wat het betekent voor de toekomst van opvoeden en opgroeien.

Aan de hand van stellingen gingen deelnemers met elkaar in gesprek over thema’s zoals de rol van taal, de grenzen van professionaliteit en de verantwoordelijkheden van verschillende betrokkenen rondom het kind. Begrippen als ‘gewoon opvoeden’, ‘pedagogische gemeenschap’ en ‘normaliseren’ kwamen naar voren als taal die richting kan geven aan beleid en praktijk. Tegelijkertijd werd benadrukt dat er vaak te weinig tijd en ruimte is om deze pedagogische basis daadwerkelijk vorm te geven.

Ook werd de spanning besproken tussen het versterken van de pedagogische basis en de bezuinigingen in de jeugdzorg. De verwachting dat een sterke pedagogische basis preventief werkt, mag niet leiden tot het wegvallen van noodzakelijke ondersteuning voor kinderen die wél hulp nodig hebben. Het moet geen of-of zijn, maar een en-en benadering.

Verder kwam naar voren dat er in opleidingen van jeugdprofessionals steeds meer aandacht is voor deze thematiek. Niet alleen in de vorm van kennisoverdracht, maar juist ook in het versterken van een basishouding waarin verbinding, nabijheid en vertrouwen centraal staan.

Tot slot werd gekeken naar kansen voor de toekomst. Wat zijn de bouwstenen van een sterke pedagogische basis? Hoe betrekken we ouders, scholen en lokale netwerken op een laagdrempelige manier? En wat kunnen we leren van initiatieven in andere landen, ondanks dat vertaling en interpretatie niet altijd eenvoudig zijn?

De bijeenkomst leverde waardevolle inzichten, inspiratie en verbinding op, precies dat wat nodig is om samen te blijven bouwen aan een sterke pedagogische basis voor alle kinderen.

Wil je op de hoogte blijven van bijeenkomsten en publicaties van het lectorenplatform Jeugd en Gezin? Houd onze LinkedIn-pagina in de gaten of kijk op onze website.

nl_NLNL